Çatalca GGM’de intihar ve kötü muamele iddiaları TBMM gündeminde

Bağımsız İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, İstanbul Çatalca Geri Gönderme Merkezi’nde (GGM) yaşanan intihar olayı ve merkeze yönelik kötü muamele, sağlık hizmetlerine erişim engelleri ile insanlık onurunu zedeleyen koşullara ilişkin iddiaları, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın yanıtlaması istemiyle TBMM’ye taşıdı.

Karar’ın gündeme getirdiği olayda, avukatlar, Afganistan uyruklu bir kadının kötü muamele, baskı ve kötü yaşam koşulları nedeniyle çarşafla kendini asarak yaşamına son verdiğini belirtti. Yeneroğlu, önergesinde bu iddialara yer vererek, personelin yetersiz ve geç müdahalesi sonucu kadının hayatını kaybettiği, olayı gizlemek amacıyla tanıklara “psikolojik sorun” ifadesinin zorla imzalatıldığı yönündeki iddiaları aktardı. Ayrıca, aynı merkezde iki kişinin daha intihar girişiminde bulunduğu, olay sonrası giriş-çıkışların kapatıldığı ve telefon görüşmelerinin kısıtlandığı öne sürüldü.

‘İNTİHAR DOĞRULANDI, İDDİALARA YANIT GELMEDİ’

Milletvekili, merkezde göçmenlerin sistematik olarak kötü muameleye maruz bırakıldığı, ağır hastaların hastaneye erişiminin engellendiği, tarihi geçmiş gıdaların verildiği, sağlıklı beslenme ve hijyen koşullarının sağlanmadığı, geri gönderme evraklarını imzalamayanlara baskı ve şiddet uygulandığı, temel ihtiyaçlardan mahrum bırakıldığı yönündeki iddiaları da dile getirdi. Geçtiğimiz aylarda kadınların kötü koşulları protesto etmesi üzerine çevik kuvvetin müdahalesiyle darp edildiği ve işkence gördüğü iddialarına da yer verildi.

İstanbul Valiliği, bir kişinin yaşamını yitirdiğini doğrulasa da diğer iddialara ilişkin tatmin edici açıklama yapılmadığını belirten Yeneroğlu, devletin gözetimindeki her bireyin yaşam hakkını koruma ve kötü muamele yasağını ihlal etmeme yükümlülüğünün hem Anayasa hem de uluslararası sözleşmelerle güvence altına alındığını hatırlattı. Yeneroğlu, “Çatalca GGM’de yaşananlar bu yükümlülüklerin ihlal edildiği izlenimini veriyor. Gerçekler ortaya çıkarılmalı, sorumlular hesap vermelidir” dedi.

YENEROĞLU, İÇİŞLERİ BAKANI’NA ŞU SORULARI YÖNELTTİ:

1.Çatalca Geri Gönderme Merkezi’nde bir kadının intihar ederek yaşamını yitirdiği iddiası doğru mudur? Doğru ise, olayın nedeni, meydana geliş şekli, tarihi ve saati nedir?

2.İntihar olayına, iddia edildiği gibi personelin yetersiz veya gecikmeli müdahalesi söz konusu olmuş mudur? Bu konuda idari ve adli bir soruşturma başlatılmış mıdır?

3.İntihar olayının görgü tanıklarına, olayın gerçek nedenini gizlemek amacıyla zorla ifade tutanağı imzalatıldığı iddiası doğru mudur? Bu husus hakkında Bakanlığınızca bir araştırma/inceleme/soruşturma yapılmakta mıdır?

4.Aynı merkezde iki kişinin daha intihar girişiminde bulunduğu iddiası doğru mudur? Doğru ise, bu kişilerin sağlık durumları nasıldır?

5.Çatalca Geri Gönderme Merkezi’nde, son beş yıl içinde kaç intihar ve intihar teşebbüsü yaşanmıştır? Bu olayların nedenleri, sonuçları ve soruşturmaların akıbeti hakkında Bakanlığınızda hangi veriler bulunmaktadır?

6.Geri gönderme merkezlerinde yaşanan intihar ve kötü muamele iddialarının bağımsız ve şeffaf bir biçimde soruşturulması için hangi adımlar atılmaktadır?

7.İntihar vakalarının tekrarının önlenmesi için, Çatalca Geri Gönderme Merkezi başta olmak üzere tüm geri gönderme merkezlerinde ne gibi önleyici tedbirler alınacaktır?

8.Geri gönderme merkezlerindeki kötü muamele, baskı, şiddet ve işkence iddiaları hakkında hangi somut önlemler alınmıştır?

9.2020-2025 yılları arasında Çatalca Geri Gönderme Merkezi başta olmak üzere tüm geri gönderme merkezlerinde görev yapan personel hakkında kötü muamele, baskı, şiddet ve işkence iddiaları nedeniyle kaç adli ve idari soruşturma açılmıştır? Bu soruşturmaların kaçı sonuçlanmış, kaçı disiplin cezası veya yargı kararı ile neticelenmiştir?

10.Kanser, Hepatit-C gibi ağır hastalıkları bulunan kişilerin hastaneye sevklerinin keyfi olarak engellendiği iddiası doğru mudur? Geri gönderme merkezlerinde sağlık hizmetlerine erişim nasıl sağlanmaktadır? Merkezlerde psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve tercüman kadroları düzenli olarak istihdam edilmekte midir?

11.Geri gönderme merkezlerinde tutulan kişilerin yaşam, sağlık ve insan onuruna yakışır koşullarda barınma haklarının temini, sağlıklı gıdaya erişimlerinin sağlanması ve hijyen standartlarının ulusal ve uluslararası standartlara uyumunu sağlamak amacıyla hangi denetim ve izleme mekanizmaları işletilmektedir?

Yeneroğlu, açıklamasının sonunda denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, bağımsız soruşturmaların derhal başlatılması ve bu ihlallerin tekrarlanmaması için somut adımlar atılmasının zorunlu olduğunu belirttİ. Yeneroğlu, son olarak şu değerlendirmede bulundu:

“Geri gönderme merkezleri, hukukun ve insan onurunun askıya alındığı yerler olamaz. Denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, bağımsız soruşturmaların derhal başlatılması ve bu ihlallerin tekrarlanmaması için somut adımlar atılması zorunludur.”